Neem jij je voor om elke dag 10.000 stappen te zetten? Als het aan de stappenteller op je telefoon ligt wel. En dat is niet de enige app die jou tot gezond gedrag aanzet. Gezondheidsapps zijn hot: onderzoek toont aan dat maar liefst de helft van de Nederlanders een app heeft om hun gezondheid te monitoren en zo’n 65.000 gezondheidsapps prijken in de App Store. Allemaal gemaakt om jou 10.000 stappen te laten zetten, je calorie-inname te monitoren of je slaap te verbeteren. Als app-ontwikkelaar sta je dus voor een uitdagende taak: hoe zorg je ervoor dat jouw app aanslaat bij je doelgroep en tot gedragsverandering aanzet? Wij vertellen je hoe (en ook waar die 10.000 stappen nou eigenlijk vandaan komen).
Een goede marketingtruc
10.000: het magische getal dat je het liefst op je stappenteller ziet staan. Maar waarom 10.000? Dat heeft allemaal te maken met een Japanse marketingcampagne. Tijdens de Olympische Winterspelen van Tokyo in 1964 ontstond er een hype over fitness en gezondheid, die voelbaar was in het hele land. Iedereen wilde hier natuurlijk een slaatje uit slaan. Zo ook een bedrijf dat net een stappenteller had ontwikkeld. Ze noemden deze stappenteller Manpo-Kei, wat letterlijk vertaald ‘tienduizend stappen’ betekent. Hoe ze aan die 10.000 stappen kwamen? Het apparaatje kon vanwege het display simpelweg niet verder tellen dan 10.000 en resette zichzelf dus na 10.000 stappen. De campagne bleek redelijk effectief, want tot op de dag van vandaag wordt dit aantal nog steeds als de holy grail gezien.
Wetenschappelijk gezien is er weinig bewijs voor dit specifieke getal. Uit recent onderzoek uit de Verenigde Staten blijkt namelijk dat de meeste gezondheidswinst te behalen is bij zo’n 7.000 stappen per dag (Paluch et al., 2021). Meer stappen per dag is altijd beter dan minder stappen, maar de gezondheidswinst neemt niet zo sterk toe als in de eerste 7.000 stappen. Het is voor je gezondheid dus helemaal niet nodig om vast te houden aan die 10.000 stappen. Valt er dan helemaal niks te zeggen voor dit getal?
Wij als gedragspsychologen denken van wel. 10.000 is een mooi, rond getal dat tot de verbeelding spreekt. Over het algemeen vinden mensen ronde getallen fijn. Het geeft een gevoel van compleetheid en het is makkelijk om te verwerken en te begrijpen voor ons brein, zo blijkt uit onderzoek (Jain, Gaeth, Nayakankuppan & Levin, 2020). Zijn 10.000 stappen voor jou als doel ook nog relevant en haalbaar? Dan is het ook een goede motivator! Het geeft voldoening en is daarnaast een motivator om de volgende dag je streak niet op te geven. Aan de andere kant kan het ook afschrikken. Als 10.000 stappen per dag een onhaalbaar doel is, wordt de kans groot dat je het opgeeft.
Hoe kan jouw gezondheidsapp helpen om doelen te halen?
Vanuit de psychologie weten we dat het belangrijk is om relevante doelen te stellen. Zo ook in een gezondheidsapp. Als 10.000 te veel is, ga dan voor iets wat uitdagend is, maar ook haalbaar. Daarnaast krijgt een doel meer betekenis als we er actief mee aan de slag gaan en we er een gevoel van eigenaarschap over hebben. Stel dat je zelf een doel stelt van 6.000 stappen per dag, dan ben je veel eerder geneigd om dat doel ook te behalen dan wanneer jouw gezondheidsapp je vertelt dat je 6.000 stappen moet halen. Onze autonomie is namelijk een basisbehoefte: we willen zelf bepalen wat we doen en welke doelen we willen behalen.
Wat jouw stappendoel ook is, het gebruiken van een gezondheidsapp helpt om meer te bewegen. In een meta-analyse is gevonden dat alleen al het gebruiken van een stappenteller het aantal stappen kan verhogen met zo’n 2.000 stappen per dag (Bravata et al., 2007). Let wel: dit geldt alleen voor bepaalde doelgroepen. Mensen met een lagere SES worden hierdoor bijvoorbeeld minder beïnvloed (Western et al., 2021): zij hebben andere gerichte aanpakken nodig. Dat het tellen van stappen positief werkt, heeft te maken met self-monitoring: wanneer je zelf je progressie bijhoudt, ga je als het ware actiever om met je gedrag (Stiglbauer, Weber & Batinic, 2019). In het geval van een stappenteller zie je hoeveel stappen je hebt gezet. Deze feedback kan een reflectiemomentje initiëren, dat de deur weer openzet voor gedragsverandering.
3 tips voor het ontwikkelen van een succesvolle gezondheidsapp
Gezondheidsapps kunnen dus een positieve invloed hebben op het gedrag van je doelgroep, mits ze juist in elkaar zitten. Staat het aantal stappen in de app vast, bijvoorbeeld op 10.000, dan is er een grote kans dat deze app minder goed zal aanslaan. Richt de app zich daarentegen meer op relevante en persoonlijke doelen, dan is de slagingskans groter. Waar kan jij als app-ontwikkelaar nog meer rekening mee houden? We geven je drie tips.
- Speel in op het niveau van je doelgroep
- Vier successen
- Straf je doelgroep niet te snel
1. Speel in op het niveau van je doelgroep
Grote kans dat de gebruikers van jouw gezondheidsapp een divers publiek betreft: mensen met een actieve levensstijl, maar ook mensen die nog weinig bewegen en aan het onderzoeken zijn of een app hen kan helpen. Het is belangrijk dat de app zich per persoon kan afstellen op diens behoeftes. Iemand die al veel beweegt zou de app kunnen gebruiken om gemotiveerd te blijven of puur om progressie bij te houden. Iemand die minder beweegt moet juist nog gemotiveerd worden om meer te bewegen en het gevoel krijgen dat ze op de juiste weg zitten.
2. Vier successen
Mensen horen graag dat ze goed bezig zijn. Voor mensen die minder actief zijn, is het extra belangrijk om successen te vieren. Dit verhoogt hun gevoel van self-efficacy (Bandura, 1977): het vertrouwen in eigen kunnen om een bepaalde taak te volbrengen. Op het moment dat successen gevierd worden, hoe klein ze ook lijken, krijgen we een groter gevoel van self-efficacy. Dit zorgt ervoor dat mensen over langere periode gedrag kunnen volhouden en ook nieuwe uitdagingen in de toekomst aangaan. Als je eerst 2.000 stappen op een dag zet, en door een app aan de 3.000 komt, is dat een mooi moment om bij stil te staan. Daarnaast kan deze succeservaring leiden tot ambitieuzere doelen in de toekomst. Een gezondheidsapp die hier mooi op inspeelt is A.S.R. Vitality, daar past het weekdoel zich automatisch aan aan jouw niveau. Dit zorgt ervoor dat je wel uitgedaagd wordt, maar het tegelijkertijd ook realistisch blijft.
3. Straf je doelgroep niet te snel
Het straffen van je doelgroep staat lijnrecht tegenover het vieren van successen, en we zien dat dit nog vaak fout gaat. Je verliest een streak als je een dag je stappendoel niet haalt, je verliest punten op een ranglijst, of de mascotte van de app is teleurgesteld. Het straffen van je doelgroep kan een ondermijning van hun self-efficacy in gang zetten. Ze hebben dan minder vertrouwen in het uitvoeren van de taak die ze willen volbrengen. Daarnaast kan straffen er ook voor zorgen dat je doelgroep zich gedemotiveerd voelt: ‘Laat maar, het is toch nooit genoeg’ (Soman & Cheema, 2004).
Behap die stap
10.000 stappen per dag? Dat bleek gewoon een knap staaltje marketingwerk. Wat wél goed is voor je gezondheid, is om realistische doelen te stellen. Een gezondheidsapp kan daar enorm in bijdragen, mits deze de juiste psychologische snaar raakt. Dus? Speel met je app in op het niveau van je doelgroep, vier successen en blijf weg van straffen.
Wil je dieper in de materie duiken en meer leren over hoe je jouw doelgroep kunt bewegen naar een gezonde levensstijl? In onze specialisatieopleiding Grip op Gezondheidsgedrag leer je hoe je effectieve gezondheidsinterventies ontwikkelt. Download hier de brochure.
| Case study: de Ommetje-app Voor de Hersenstichting ontwikkelden we een gedragsstrategie voor de succesvolle Ommetje-app. Deze gezondheidsapp, die veel mensen aan het wandelen heeft gekregen, had een nieuwe koers nodig. Hoe kon de Hersenstichting doelgroepen aanspreken die minder bewogen? Wij wisten daar wel raad mee. Allereerst voerden we twee onderzoeken uit: één om een beeld te krijgen van de huidige gebruikers en één om de gewenste doelgroep(en) in kaart te brengen. Hier kwamen een paar inzichten naar boven: 1. Wandelen is een kansrijke manier om mensen meer te laten bewegen. 2. Zelf-effectiviteit en zelfregulatie zijn belangrijke knoppen om aan te draaien in de interventie. Een greep uit onze adviezen op basis van deze inzichten: 1. Identificeer verschillende doelgroepen: mensen die de app nog niet gebruiken, mensen die de app pas net gebruiken en mensen die al langer met de app wandelen. Al deze doelgroepen hebben verschillende behoeftes waar je als app-ontwikkelaar goed op kunt inspelen. 2. Maak het doelgedrag kleiner om zo eerder succeservaringen te bereiken en de motivatie om door te gaan te vergroten. 3. Stel persoonlijke progressie centraler dan prestatiedoelen. Bij persoonlijke progressie geeft de doelgroep zelf aan wat voor hen belangrijk is. |
Ben jij bezig met het ontwikkelen van een gezondheidsapp of interventie of heb je vragen over hoe je gezond gedrag kunt stimuleren? Sabine Jansen, gedragsexpert op het gebied van Gezondheid, Zorg en Welzijn, gaat graag met je in gesprek. Vraag een gratis spreekuur aan met Sabine of een van onze andere gezondheidexperts.
Bronnen
[1] Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191–215.
[2] Bravata, D., Smith-Spangler, C. M., Sundaram, et al. (2007). Using pedometers to increase physical activity and improve health: a systematic review. JAMA, 298(19), 2296-2304.
[3] Jain, G., Gaeth, G. J., Nayakankuppan, D., & Levin, I. P. (2020). Revisiting attribute framing: the impact of number roundedness on framing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 161, 109-119.
[4] Paluch, A. E., Gabriel, K. P., Fulton, J. E., et al. (2021). Steps per dag and all-cause mortality in middle-aged adults in the coronary artery risk development in young adults study. JAMA Network Open, 1-12.
[5] Soman, D., & Cheema, A. (2004). When goals are counterproductive: the effects of violation of a behavioral goal on subsequent performance. Journal of Consumer Research, 31, 52-62.
[6] Stiglbauer, B., Weber, S., & Batinic, B. (2019). Does your health really benefit from using a self-tracking device? Evidence from a longitudinal randomized control trial. Computers in Human Behavior, 94, 131-139.
[7] Western, M. J., Armstrong, M. E. G., Islam, I., Morgan, K., Jones, U. F., & Kelson, M. J. (2021). The effectiveness of digital interventions for increasing physical activity in individuals of low socioeconomic status: a systematic review and meta-analysis. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 18, 1-21.
