Stel je voor. Eén wijk. Lekker ruime huizen: twee onder één kap. Groene voortuinen. Veel hortensia’s. Een verdwaalde skelter. Twee strak geparkeerde Tesla’s. Het geluid van zingende merels. En op bijna elk dak: zonnepanelen. Duidelijk dat de bewoners hier een groen hart hebben: ze zijn klaar voor de energietransitie. Ik wed dat er wat moestuintjes verstopt liggen in de royale achtertuinen. Of toch niet?
Dat mensen die zonnepanelen op hun dak hebben liggen duurzaamheid hoog in het vaandel hebben staan, is een denkfout wanneer je gedrag wilt veranderen binnen de energietransitie.
Grote kans dat huisnummer 31 vegetarische kipstuckjes in de vriezer heeft liggen en Partij voor de Dieren stemt. Onder dezelfde kap bevindt zich nummer 33: een succesvol ondernemer en VVD-stemmer. Van wie die Tesla is laten we even in het midden. Misschien heeft nummer 33 wel een Tesla én een BMW. Op een warme zondagmiddag, als ze bij nummer 31 de planten bewateren met opgevangen regenwater, zetten ze bij 33 de automatische sproeiers aan. ‘Ben je er blij mee?’ vraagt 31 aan zijn buurman, wijzend naar de zonnepanelen. ‘Zeker!’ reageert 33, ‘ik heb er weer lekker op verdiend deze maand!’
Wie gaat er mee in de energietransitie?
De energietransitie is een enorme opgave. Technologische ontwikkelingen worden vaak op één gezet, maar gelukkig krijgt menselijk gedrag steeds meer aandacht. Mensen moeten immers in beweging komen om die zonnepanelen op hun dak te leggen. De hamvraag is: krijg je nummer 33 mee in de energietransitie? En het verlossende antwoord: ja. Maar niet door hem te overtuigen met een folder gegarneerd met smeltende ijskappen en bedreigde diersoorten: ‘Kom je ook naar onze bewonersavond?’
Dat is waar het fout gaat. Deze buren worden met dezelfde bril op benaderd. Terwijl hun ogenschijnlijk duurzame keuze om zonnepanelen aan te schaffen andere achterliggende intenties had. Op nummer 31 hangt de folder aan het houten prikbord, maar bij nummer 33 belandde ‘ie in de prullenbak. Of dat bij het oud papier was, laat ik aan jou.
Wat is onze visie? Vlieg de energietransitie aan vanuit een realistisch mensbeeld in plaats van een rationeel mensbeeld.
Een bril met een gouden randje
Ook al lijkt het dat nummer 33 het belangrijk vindt (hij liet immers een glimmend stel zonnepanelen op zijn dak leggen), gedrag voorspelt niet altijd de mindset van de mens. En het is die mindset die verschilt van persoon tot persoon. Dit hangt namelijk af van de waarden. Vind je het milieu belangrijk? Dan leg je zonnepanelen op je dak! Vind je geld belangrijk? Dan leg je misschien ook wel zonnepanelen op je dak, maar dan vanuit een andere waarde. Door eerst inzicht te krijgen in de belangrijke waarden voor de doelgroep, kan je aansluiten bij hun mindset. Je vergroot de kans dan dat de doelgroep zich geroepen voelt als je bepaald gedrag van ze vraagt.
Wat vindt de doelgroep echt belangrijk? Hoe kunnen we deze groep vanuit hun mindset aanzetten tot het meebewegen in de transitie naar hernieuwbare energie? De boodschap ‘dat de energietransitie nodig is om klimaatverandering tegen te gaan’ trekt niet elke doelgroep over de streep. Als dat zo was, was de wereld allang een grote crisis lichter ;-).
Dus zetten we de bril van de doelgroep op: misschien geen groene bril, maar een bril met een gouden randje. Of een bril die altijd beslagen is. Dan zet nummer 33 zijn voordeur ineens op een kier en zet jij een eerste voorzichtige stap in zijn hal. Je bevindt je nu op dezelfde golflengte. Een golflengte waarop jij er écht achter komt hoe je nummer 33 gaat stimuleren om eens aan te bellen bij nummer 31: ‘Heb jij je dak al laten isoleren?’
Sparren over een gedragsvraagstuk binnen de energietransitie? Neem contact op met Luuk via luuk@gedragsverandering.nl of bel naar 06 425 51 633.
